W obróbce blachy wykrawanie odnosi się do procesu cięcia, w którym blacha jest przecinana jednym ruchem. Pojedyncze ruchy, które mogą następować po sobie bardzo szybko, tworzą na przykład okrągłe otwory w arkuszu blachy. Kontury zewnętrzne można również obrabiać za pomocą wykrawarek.
Wykrawanie blachy
Wykrawanie
Wykrawane kształty są geometrycznie doskonałe: przykładowo wykrawany otwór jest idealnie okrągły. Wykrawarka działa jak dziurkacz do papieru. Stempel dociska papier do podpory dziurkacza, a następnie do okrągłego otworu. W ten sposób wycinany jest okrągły otwór. Wykrawane resztki zbierają się w zbiorniku dziurkacza. Wykrawanie metalu działa w ten sam sposób: blacha jest umieszczana pomiędzy stemplem a matrycą. Stempel przesuwa się w dół i zagłębia w matrycy. Krawędzie stempla i matrycy przesuwają się równolegle obok siebie, tnąc blachę. Dlatego wykrawanie należy do grupy procesów związanych z cięciem nożycami.
Cztery kroki do perfekcyjnego wykrawania metalu
Ściśle rzecz biorąc, wykrawanie odbywa się w czterech fazach. Gdy stempel dotyka blachy, początkowo ulega ona odkształceniu. Następnie jest ona cięta. Powoduje to, że naprężenia wewnątrz materiału są tak duże, że blacha pęka wzdłuż konturu cięcia. Wykrawany kawałek blachy – tzw. wiór – jest wyrzucany w dół. Gdy stempel ponownie przesunie się do góry, może pociągnąć za sobą blachę. W tym przypadku zdzierak odrywa arkusz blachy od stempla. Im większe jest cięcie na krawędzi arkusza, tym lepsza jest jakość krawędzi. Na przykład w przypadku pasowań najpierw wykonuje się wstępne wykonywanie otworów, a następnie ponowne wykonywanie otworów do ostatecznej średnicy za pomocą nieco większego narzędzia. Wielkość cięcia takiej krawędzi wynosi wówczas do 100%.
Jeszcze większa elastyczność: łączenie wykrawania i cięcia laserowego
Wykrawanie jest idealne do powtarzających się form. Jednak w przypadku skomplikowanych geometrii, dla których konieczna jest częsta zmiana narzędzi wykrawających lub które nie występują często po sobie, w grę wchodzi dodatkowe narzędzie: laser. W przypadku lasero-wykrawarki, w zależności od zastosowania, można użyć szybkiego narzędzia wykrawającego o dużej prędkości powtarzania lub wolniejszej głowicy laserowej, która nie ma żadnych ograniczeń w zakresie konturów. Na filmie można zobaczyć, jak to jest możliwe.